"Bom nhựa" nổ chậm: Hiểm họa đến từ khẩu trang sử dụng một lần

Phát hiện trong khẩu trang màu xanh dùng 1 lần của Trung Quốc có chứa chất độc hại tàn phá phổi

Bộ Y tế Canada vừa đưa ra cảnh báo về khẩu trang dùng một lần màu xanh và màu xám của Trung Quốc có chứa chất độc hại Graphene, giống như chất Amiante liên quan đến nhiễm độc phổi hay còn gọi là bệnh Bụi phổi. Amiante là nguyên nhân của 80% các trường hợp bị ung thư trung biểu mô ác tính ở người.

Khẩu trang Trung Quốc có chứa chất độc hại

Khẩu trang SNN200642 được sản xuất tại Trung Quốc và được bán, phân phối bởi công ty Métallifer có trụ sở tại Quebec (Canada). Tuy nhiên, trong quá trình kiểm định chất lượng, Bộ Y tế Canada đã phát hiện ra rằng khẩu trang dùng một lần có màu xanh quen thuộc xuất xứ từ Trung Quốc có chứa các hạt graphene cực nhỏ, và khi hít phải graphene, có thể gây tổn thương phổi nghiêm trọng.

Theo CBC News: “Graphene là một vật liệu rất mỏng, bền được sử dụng trong chế tạo, nhưng nó có thể gây hại cho phổi khi hít phải và có thể gây ra các vấn đề sức khỏe lâu dài” .

Trong cách mạng công nghệ, Graphene luôn được xem như một loại vật liệu thần kỳ. Tuy nhiên những nghiên cứu gần đây cho thấy graphene có sức tàn phá tế bào phổi ghê gớm. Một nhóm các nhà sinh học, kỹ sư và khoa học vật liệu tại Đại học Brown đã thử nghiệm độc tính tiềm năng của graphene trên tế bào của người. Những gì họ phát hiện là các cạnh lởm chởm của hạt nano graphene siêu sắc và siêu cứng có thể dễ dàng đâm xuyên qua màng tế bào trong phổi người, da và tế bào miễn dịch.

Robert Hurt - Giáo sư kỹ thuật sinh học và là một trong những tác giả nghiên cứu cho biết: "Các vật liệu này có thể bị hít vào cơ thể vô ý hoặc chúng có thể được tiêm hay cấy ghép vào cơ thể dưới dạng các thành phần của công nghệ y sinh. Do đó, chúng tôi muốn hiểu rõ hơn về cách chúng tương tác với tế bào một khi đã vào bên trong cơ thể người”.

Từ lâu, các chuyên gia y tế đã hoài nghi về những chiếc khẩu trang “made in China” khiến trẻ em khi đeo cảm thấy như thể đang hít phải lông mèo. Trong một thông báo gửi tới các bộ Giáo dục, Gia đình và Giáo dục đại học của Canada, chính quyền tỉnh Quebec cảnh báo:

"Nếu quý vị còn loại khẩu trang này trong kho, chúng tôi yêu cầu ngừng phân phối và cất giữ chúng ở nơi an toàn ngay lập tức".

Khẩu trang Trung Quốc không an toàn và không hiệu quả

Thực tế khẩu trang SNN200642 của Trung Quốc đang được cung cấp tại các trường học trên toàn Canada chưa bao giờ được kiểm tra nghiêm túc về mức độ an toàn hoặc tính hiệu quả của chúng. Patrick Baillargeon, người quản lý thu mua đồ dùng trong phòng thí nghiệm của tỉnh Quebec cho biết, những chiếc khẩu trang này không nên được sử dụng.

Ông nói thêm, những rủi ro liên quan đến việc hít phải các hạt graphene gây tổn hại sức khỏe là không thể chấp nhận được, và người Canada cũng như người dân các quốc gia khác cần ngay lập tức ngừng sử dụng khẩu trang Trung Quốc này.

Trở lại tháng 12/2020, chính quyền tỉnh Quebec đã phân phối những chiếc khẩu trang này cho hơn 15.000 nhà trẻ trên toàn tỉnh. Các khẩu trang này đã bị thu hồi vì không đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn, và chính quyền tỉnh sau đó đã yêu cầu các trường học không sử dụng loại khẩu trang Trung Quốc này nữa. Một kiểu khẩu trang dùng một lần tương tự khác ký hiệu là MC9501 cũng bị buộc phải rút khỏi hệ thống phân phối trên khắp Canada sau khi được xác định là không an toàn. Có tới 31,1 triệu khẩu trang chống độc từ dòng này đã được phân phối trước khi chính phủ Canada ra quyết định ngừng sử dụng chúng.

Trung Quốc hiện là nhà cung cấp đồ bảo hộ y tế lớn nhất cho Canada, chiếm tới 70%, tờ Politico dẫn một nguồn tin riêng tiết lộ. Bộ trưởng Y tế Canada đã bị các nghị sĩ Quốc hội Canada chất vấn rằng, nên làm gì nếu phát hiện các vật tư y tế kém chất lượng mua từ Trung Quốc.

ĐCSTQ trục lợi và "đầu độc" thế giới bởi khẩu trang bẩn

Ngành công nghiệp sản xuất khẩu trang đã và đang bùng nổ ở Trung Quốc. Các quốc gia trên khắp thế giới đã phải giành giật nguồn cung thiết bị bảo hộ y tế khi đại dịch virus Vũ Hán bùng nổ với số ca nhiễm virus ngày càng gia tăng. Trong khi đó, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng ủng hộ chính phủ các nước yêu cầu hoặc khuyến khích người dân đeo khẩu trang khi ra ngoài.

Sáng kiến "Vành đai - con đường" của ĐCSTQ từ lâu đã bị phương Tây chỉ trích là chính sách "ngoại giao bẫy nợ", đẩy các nước nghèo vào cảnh túng quẫn phải giao lại các dự án chiến lược cho Trung Quốc. Tương tự trong đại dịch virus Vũ Hán, ĐCSTQ tiếp tục nhắc tới sự cần thiết phải có “Con đường tơ lụa chăm sóc sức khỏe” toàn cầu, tương tự như "Vành đai - con đường".

Việc Bắc Kinh tận dụng cơ hội “ngoại giao khẩu trang” bằng cách “viện trợ” cho nhiều quốc gia trên thế giới đang lâm cảnh “khát” khẩu trang, đã dẫn tới vô số vấn đề trầm trọng về chất lượng của ngành công nghiệp sản xuất khẩu trang Trung Quốc. Công ty tư vấn và nghiên cứu thị trường lớn của Trung Quốc tại Thâm Quyến là Forward Industry Research Institute cho biết, Trung Quốc có khoảng 20.000 nhà sản xuất và nhà phân phối khẩu trang, chiếm khoảng một nửa tổng sản lượng của thế giới.

Nhiều quốc gia trong đó có Tây Ban Nha, Thổ Nhĩ Kỳ, Hà Lan, Cộng hòa Czech... , sau khi mua khẩu trang từ Trung Quốc và phân phát cho các nhân viên y tế tuyến đầu, rồi đến người dân đã phải thu hồi vì chất lượng không đảm bảo. Cả triệu khẩu trang y tế có nguồn gốc Trung Quốc đã bị phát hiện không vừa khít, màng lọc không hoạt động đúng cách, nhiễm chất độc hại... mặc dù có đóng dấu tiêu chuẩn chất lượng.

Hồi tháng 4/2020, 89 triệu khẩu trang rởm đã bị thu giữ tại Trung Quốc. Vào tháng 6/2020, Bộ Tư pháp Mỹ đã khởi kiện một công ty Trung Quốc vì bán gần nửa triệu khẩu trang N95 giả và không đạt tiêu chuẩn cho người tiêu dùng Mỹ trong thời điểm đại dịch COVID-19 đang bùng phát dữ dội tại nước này. Công ty Trung Quốc bị cáo buộc 4 tội nhập khẩu các sản phẩm y tế giả nhãn mác, không đạt tiêu chuẩn và gian dối với Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ.

Vào tháng 9/2020, Trung Quốc trao tặng cho Việt Nam 300.000 chiếc khẩu trang phẫu thuật dùng trong y tế và 20.000 chiếc khẩu trang phòng hộ y tế.

Cuối tháng 1/2021, Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết, nước này xuất khẩu hơn 220 tỷ chiếc khẩu trang trong năm 2020, tương đương tỷ lệ 40 chiếc khẩu trang cho mỗi người bên ngoài Trung Quốc.

Hải quan Trung Quốc cũng cho biết, giá trị khẩu trang xuất khẩu của nước này trong năm 2020 đạt tới 52,6 tỷ USD - một con số cực kỳ ấn tượng cho hoạt động xuất khẩu của Trung Quốc vốn bị u ám đình trệ bởi Thương chiến Mỹ - Trung cũng như ảnh hưởng từ đại dịch virus Vũ Hán.

***

"Bom nhựa" nổ chậm: Hiểm họa đến từ khẩu trang sử dụng một lần

Các nghiên cứu gần đây ước tính rằng mỗi tháng chúng ta sử dụng 129 tỷ chiếc khẩu trang trên toàn cầu, tức là cứ mỗi phút lại có khoảng 3 triệu chiếc thải ra môi trường. Nguy hiểm hơn, hầu hết khẩu trang sử dụng một lần được làm từ các sợi vi nhựa, gây thảm họa về ô nhiễm nhựa.

Trong một bài bình luận trên tạp chí khoa học Frontiers of Environmental Science & Engineering, các nhà nghiên cứu cảnh báo rằng, việc vứt bỏ khẩu trang không đúng cách có thể trở thành mối đe dọa tiềm ẩn đối với môi trường, và cần phải ngăn chặn để nó không trở thành một thảm họa tiếp theo về ô nhiễm nhựa.

Nhóm nghiên cứu gồm chuyên gia Chất độc môi trường Elvis Genbo Xu (Đại học Nam Đan Mạch), và giáo sư Kỹ thuật môi trường Zhiyong Jason Ren (Đại học Princeton).

Không có hướng dẫn tái chế khẩu trang

Khẩu trang sử dụng một lần là các sản phẩm làm bằng nhựa, không dễ phân hủy sinh học nhưng lại có thể phân mảnh thành các hạt nhựa nhỏ hơn, cụ thể là nhựa vi mô và nhựa nano hiện phổ biến trong các hệ sinh thái.

Việc sản xuất khẩu trang dùng một lần đáp ứng trong đại dịch có quy mô tương tự như việc sản xuất chai nhựa, ước tính khoảng 43 tỷ chiếc/tháng.

Tuy nhiên, cách xử lý lại khác nhau. Trong khi chai nhựa vốn đang được tái chế với tỷ lệ khoảng 25%, thì hiện không có hướng dẫn chính thức về việc tái chế khẩu trang.

Khẩu trang tiềm ẩn nhiều rủi ro hơn so với túi nilon

Nếu không được xử lý để tái chế, khẩu trang dùng một lần có thể tồn tại trong môi trường, hệ thống nước ngọt và đại dương, và có thể tạo ra một số lượng lớn các hạt có kích thước siêu nhỏ (nhỏ hơn 5 mm) trong một thời gian tương đối ngắn (chỉ tính bằng tuần), và thậm chí còn có thể phân mảnh thành các hạt nhựa nano (nhỏ hơn 1 micromet).

Theo các nhà nghiên cứu, khẩu trang dùng một lần được làm trực tiếp từ sợi nhựa siêu nhỏ có độ dày từ 1-10 micromet. Khi bị phân hủy trong môi trường, chúng có thể giải phóng ra nhiều hạt nhựa có kích thước siêu nhỏ, dễ dàng hơn và nhanh hơn so với các loại “nhựa lớn” như túi nhựa.

Mọi chuyện có thể còn tồi tệ hơn với sự ra đời của khẩu trang thế hệ mới - khẩu trang nano. Loại khẩu trang này được làm trực tiếp từ các sợi nhựa có kích thước nano (đường kính nhỏ hơn 1 micromet) - tạo thêm một nguồn ô nhiễm nhựa nano mới.

Chúng ta cũng biết rằng, giống như các mảnh vụn nhựa khác, khẩu trang dùng một lần cũng có thể tích tụ và giải phóng các chất hóa học và sinh học có hại, chẳng hạn như bisphenol A, kim loại nặng, cũng như các vi sinh vật gây bệnh. Ông Elvis Genbo Xu nói rằng, chúng có thể gây ra những tác động bất lợi gián tiếp đến thực vật, động vật và con người.

Làm gì để hạn chế nguồn ô nhiễm này?

Hai chuyên gia Elvis Genbo Xu và Zhiyong Jason Ren đưa ra một số đề xuất như sau:

1. Sử dụng thùng rác chỉ dành riêng cho khẩu trang để dễ dàng thu gom và xử lý.
2. Xem xét tiêu chuẩn hóa, hướng dẫn và thực hiện nghiêm ngặt việc quản lý chất thải đối với rác thải khẩu trang.
3. Thay vì sử dụng khẩu trang dùng một lần, chúng ta có thể sử dụng khẩu trang vải.
4. Xem xét phát triển các loại khẩu trang có thể phân hủy sinh học.

Nguồn: 

1. Khẩu trang màu xanh dùng 1 lần của Trung Quốc có chứa chất độc hại tàn phá phổi 
2. "Bom nhựa" nổ chậm