Nắng Úa - Đào Thanh Hòa

Giọng đọc: Diên Vỹ
Mai xem lại một lần cuối những vật dụng cá nhân cần thiết nàng đã cho vào túi xách và cẩn thận khép dây kéo lại. Mấy ngày qua, Mai đã sắp xếp và dặn dò kĩ lưỡng Hải -chồng nàng cùng hai đứa con trai những gì phải làm trong lúc nàng vắng nhà. Khi cảm thấy mọi thứ chừng như đã tươm tất, xong xuôi, Mai ngồi thừ ra, trong lòng nàng có một cái gì đó tưởng đã chìm lắng, nay lại chao động âm ỉ. Mai khẽ lắt đầu, nàng muốn xua đi mọi thứ, nàng muốn quên hết, gỡ bỏ, quên tất cả...

Hải tiễn Mai ra xe.Chuyến xe khởi hành sớm nhất từ Phan Thiết, nơi đã bảo bọc che chở nuôi dưỡng, xây dựng cho nàng một cuộc sống êm đềm hạnh phúc mà nàng đang có: Một người chồng hiền lành chất phác, biết lo làm ăn, thương yêu vợ con, Mai còn có hai đứa con trai ngoan ngoãn và chăm chỉ.

Bóng Hải mờ dần rồi khuất hẳn sau hàng cây ven đường. Những ngôi nhà, những con đường lùi mãi, lùi mãi về phía sau...Ngồi tựa lưng vào ghế xe đò, Mai lim dim mắt như ngủ. Nhưng nàng sao có thể ngủ được, những hình ảnh cứ lần lượt kéo đến, bấu lấy, níu giữ, làm sao nàng có thể không nghĩ đến những gì đã xãy ra nơi nàng đang quay về cách đây hơn hai mươi năm?

Năm đầu tiên, sau khi tốt nghiệp sư phạm ra trường, Mai đúng hai mươi hai tuổi. Mai là cô gái không đẹp. Cái gì ở nàng cũng chỉ nhàn nhạt, thoang thoáng chẳng gây cho người đối diện ấn tượng gì sâu. Ngôi trường Mai được phân công về dạy học ở vùng ven Quy nhơn, nằm giữa đồng trống, gần quốc lộ. Ngồi trong lớp nàng có thể ngữi thấy mùi thơm nức của hương lúa chín, có thể nghe thấy tiếng chim ríu rít rộn vang ngoài đồng. Đôi khi tiếng cười nói của những người nông dân mộc mạc cũng theo gió bay thoảng đến tai nàng. Những học trò miền quê, chân đến cửa lớp vẫn còn mang theo vết bùn non, mới ngây thơ dễ thương đến lạ! Mai quí yêu đến nao lòng tất cả những gì cô có lúc đó. Và dưới mái trường ấy cô đã gặp Thiện! Người đàn ông cao ráo, có mái tóc hơi bồng, rủ nhẹ xuống vầng trán rộng. Với làn da rám hồng khỏe mạnh, phong thái lịch lãm, ngay tức khắc anh đã chiếm giữ trái tim Mai.Trong ánh nhìn đầu tiên, Mai đã thầm nghĩ được anh để mắt, đó là điều không tưởng. Và với Mai, mặc cảm về ngoại hình khiến nàng có suy nghĩ: dù chỉ là trong giấc mơ, nàng cũng không dám chạm tới.

Thế rồi, niên học đầu tiên kết thúc, khi đã xong mùa gặt, những cánh đồng trơ gốc dài ngút mắt chạy đuổi những con cò con vạc từng bầy xôn xao bay về tận đầu non. Thiện đã đến! Anh bỗng chốc rời khỏi vòng vây của những cô giáo trẻ đẹp ngưỡng mộ anh, Đó là những cô gái đồng trang lứa với Mai, mà lâu nay nàng thầm ganh tị và ao ước được như họ: Biết làm dáng, biết trang điểm khéo léo để tăng thêm vẻ xinh xắn vốn có. Mai cảm thấy mình thua sút. Nàng như tự thấy mình mới kém cỏi, quê mùa làm sao! Mai hoàn toàn thiếu tự tin về bản thân, về bề ngoài của mình...Thiện đã nhìn vào mắt cô. đôi mắt anh đăm đắm, sâu thẳm đẹp vô cùng! Mai như mụ người đi. Tay chân nàng lạnh cóng, trái tim đập loạn nhịp, người laị nóng ran, trôi tuột, chìm ngất vào cái nhìn ấy.

-Làm vợ anh nghe Mai!

Mai như không tin vào tai mình, niềm hạnh phúc quá bất ngờ, nỗi hân hoan sôi réo trong Mai. Những ân cần niềm nở lâu nay Thiện dành cho Mai, những giúp đỡ lo lắng bài vở ban đầu... nàng ngỡ anh cũng như thế với mọi người. Mai tưởng mình đã chấp nhận sống trong tình yêu đơn phương và có lúc nàng nghĩ đó là sự hoang tưởng, mơ mộng hảo huyền của riêng nàng. Vậy mà cuối cùng, Thiện đã chọn nàng!

Đám cưới diễn ra thật long trọng, đầy ắp niềm vui của bà con hai bên họ hàng và bạn bè thân thiết.Tới tận bây giờ, cánh cổng tết bằng lá dừa hình cánh cung uốn vòng vẫn khắc nhớ trong Mai: Khi họ gái đưa dâu đến nhập gia, tiếng pháo nổ dòn tan làm Mai giật mình nép sát vào Thiện. Anh đã choàng tay qua lưng Mai và nàng đã cùng Thiện bước qua cái cổng cưới đó vào nhà anh.

Mai quên sao được thời gian đầu về làm dâu nhà Thiện. Những buổi sáng ban mai đồng quê mát mẻ, Mở mắt đã nghe tiếng mẹ con bầy gà chim chíp quanh sân nhà. Thiện bao giờ cũng xuống giường trước Mai, anh ra sân làm vài động tác thể dục. Mẹ Thiện còn dậy sớm hơn, bà khua chổi ngoài sân. Tiếng chổi xoèn xoẹt vang lên đều đều. Trước cửa phòng Mai, con Mực - từ khi Mai về với Thiện, lúc nào nó cũng nằm dài chờ nàng. Mai vừa bước ra, lập tức nó ngoáy đuôi rối rít chạy theo..Những kỉ niệm thật êm đềm bình dị cứ mãi theo, dán chắc vào nàng.

Hạnh phúc tợ như dây leo, ngày càng theo giàn lên cao, cao mãi rồi bò lan đi khắp nơi, tỏa bóng mát và rủ thả những sợi non tơ xanh mướt làm rợp cả cuộc đời. Mai đã từng đứng dưới bóng râm ấy,nàng sung sướng no nê với hạnh phúc đang lan tỏa quanh mình. Nhưng giàn dây leo kia cũng có ngày rơi rụng. Những chiếc lá héo nhầu theo gió chạm đất, để rồi lại bị đẫy đưa, vùi dập.

Một chiều chủ nhật, khi nắng nghiêng ngã úa màu. Đàn chim non ngơ ngác bay quờ quạng tìm kêu nhau về tổ.Người anh bà con xa của Thiện lâu ngày ghé nhà chơi. Mai rót nước ra chào. Người anh bà con ấy gật đầu chào đáp lễ và Mai cảm nhận một cái nhìn thẳng đang nhắm vào mình. Mai lui xuống nhà dưới cùng mẹ Thiện chuẩn bị bữa cơm chiều. Bóng Mai vừa khuất, tiếng người anh nói khẽ- nhưng bất chợt Mai lại nghe rất rõ:

- Tao thấy chú mày đẹp trai, hồi trước quen với mấy con nhỏ thiệt xinh sao giờ mầy lấy vợ ...thường vậy?

Mai cảm nhận hai tai như bừng lên nóng rát. Nàng nghe tiếng Thiện cười xòa, rồi thôi. Người anh ngồi chơi không lâu , anh chào gia đình ra về...Đến lúc dọn cơm, miếng cơm trong miệng nàng tự nhiên đắng chát không nuốt nỗi. Mai bỏ vô buồng nằm. Mẹ Thiện hỏi:

-Sao Mai ăn cơm ít vậy? Nó nghén hả?

Giọng bà có vẻ vui. Đâu có đâu! Mai mới tới kỳ đây thôi! Lại thêm một chút buồn nữa. Đã hơn một năm rồi, hai đứa lấy nhau, Mai vẫn chưa có gì.Cả nhà Thiện, ai cũng mong. Anh là con trai lớn mà! Mai thở ra nặng nề.

Buổi tối khi Thiện đã say ngủ, Mai cứ trằn trọc. Nàng lăn trở hoài. Câu nói đùa vô tình của người anh bà con như lưỡi dao mảnh và sắc, cứa nhẹ vào tim nàng.Lẩn thẩn với những suy nghĩ u ám, buồn bực, tất cả cứ giăng mắc, bủa vây lấy Mai. Suốt thời gian dài, Mai cứ nín chịu trong cái vỏ bọc phải cười cười, nói nói như chẳng có gì. Điều đó làm ngực cô đau tức như muốn vỡ tung.

Rồi trong cái vẻ lạc quan yêu đời Thiện thường có, một ngày sau khi từ trường trở về, anh như không hề hay biết đến những đám mây đen kịt đang vần vũ trong đầu Mai, chờ làm cơn giông bão. Thiện vô tư thuật lại câu nói đùa của một người giáo viên ở trường đã thật thà bảo Thiện - vẫn cái câu nói làm đau buốt lòng Mai:

-Sao anh đẹp trai mà có cô vợ ...xấu như em vậy.

Mai cố nhoẻn một nụ cười gượng gạo. Thực sự, nàng cảm thấy mình bị xúc phạm ghê gớm. Mím chặt môi cố kìm một tiếng nói độc để trả đủa. Nhưng Mai lại thôi. Nàng lại im chịu.Thiện vừa nói với Mai xong, anh cười vang to và bước thẳng ra vườn.Sao Thiện lại vô tình tai ác vậy? Mai buồn giận muốn chết đi được.Nghiệt ngã thay những câu nói nửa đùa nửa thật ấy , Mai phải nghe đi nghe lại nhiều lần. Nàng cảm thấy ngán ngẩm và mệt mỏi. Có cái gì đó như đang xô vỡ trong lòng.

Khi ngọn lửa nông nổi, âm ỉ nhất thời của tuổi trẻ bùng lên, nó phá hủy những niềm tin, đốt cháy sự kiên nhẫn và lòng thanh thản. Tất cả làm nóng lên những hờn ghen vô lối, Những nghi ngờ toan tính khắc nghiệt có dịp trỗi dậy! Chơi vơi giữa những nghĩ suy mất phương hướng đó, trong đầu Mai đã đột ngột xuất hiện một quyết định dại dột - mà chỉ một thời gian ngắn và mãi mãi về sau nàng đã ân hận đến hết quảng ngày còn lại.

Trong một sớm, khi trời còn tịnh một màu đen giăng đầy sương muối, Mai khô cạn lí trí, nàng chỉ còn nung nấu nỗi buồn bực dứt bỏ. Mai đã ra đi. Với chiếc nón lá vội vã hất ngược ra sau vai, tay cầm cái xách đựng vài bộ đồ và ít tiền cùng với giấy tờ, bằng cấp cần thiết. Cánh cửa gỗ lên nước bóng loáng quen thuộc khép lại sau lưng nàng. Trong bóng tối, Mai như cảm thấy đôi mắt con mực ươn ướt buồn rầu hậm hực nhìn theo bóng nàng đang dần khuất xa.

Băng qua con đê hằng ngày Thiện vẫn chở Mai đi về dạy học, Mai cắm cúi bước vội một mạch tới quốc lộ. Nàng lên chiếc xe đầu tiên trờ tới. Và Mai đã đi một hơi thật xa, xa biền biệt. Thời gian theo nàng mỏi mê gần nửa đời người..

Qua những ngày tháng đầu đầy bỡ ngỡ khó khăn, Mai đã dần quen thuộc và thích nghi với nơi xứ lạ quê người. Và ở đây, nàng đã gặp Hải. Mai lấy chồng lần thứ hai. Hải hoàn toàn khác Thiện- Hải là người đàn ông rắn rỏi của biển và vững chải ở đầu sóng ngọn gió. Anh sần sùi, đơn giản không có cái vẻ ngoài trau chuốt, hoa mỹ. Ở vùng đất lúc nào cũng khẳm đặm mùi mắm và đâu đâu cũng trải dài những bờ cát mênh mang. Một nơi chẳng có ai dòm ngó xét nét hay so bì đẹp xấu. Mai lúc bấy giờ cảm thấy mình thật thấm thía với câu "củi tre dễ nấu, chồng xấu dễ xài" biết bao! Mai nghe xa dần những đêm trăng quê Thiện, những đêm ngồi bên Thiện nghe tiếng đàn ghi ta rộn ràng và tiếng hát Thiện trầm ấm vang lên trong vườn nhà. Nàng như đã đẩy bật được hình ảnh những đêm trăng, trăng tỏa sáng dịu êm mơn man lên khắp những con đường làng, những vuông ruộng thênh thang xanh xao xô đẫy nhau xì xào khi gió lộng. Rồi hai đứa con trai của nàng và Hải lần lượt ra đời. Hai đứa con trai khỏe mạnh dễ thương. Con cái, bận rộn, dường như đã vùi lấp, chèn kín, xóa hết tất cả. Ý niệm về lại quê xưa có vẻ chẳng còn tồn tại trong nàng...

Nếu như không có lần tình cờ Mai gặp lại người chị ruột. Cha nàng đang lâm bệnh nặng, sợ khó qua khỏi. Nàng cuối cùng cũng phải về thôi, dù chỉ một lần. Ngay trong lần chạm mặt đầu tiên với chị, Mai không nén được đã buột miệng:

-Anh Thiện...

Lời nói thốt ra chưa trọn vẹn, câu hỏi chưa bật hết khỏi môi, ánh nhìn rầu rĩ của đôi mắt chị làm Mai chùn lòng.

-Em về nhà rồi biết!

Đêm đó, Mai cố tránh nghĩ tới gương mặt của chị nàng ẩn dấu những điều chẳng lành. Nàng tự vẽ lên dễ dàng cuộc sống của Thiện một cách suông sẻ và đầy đủ. Những chắp vá mơ hồ được nàng làm rõ, tuy vậy trong thâm tâm Mai, nỗi lo sợ cứ càng lúc càng lớn dần mà chính nàng cũng chẳng rõ vì sao. Thôi thì nàng cứ đoan chắc một việc : Thiện sống hạnh phúc và hạnh phúc của anh phải hơn nàng. Nhưng rồi Mai khó có thể dối lòng được lâu. Mai thực sự muốn biết: Thiện như thế nào khi nàng rời khỏi gia đình anh?

Những suy nghĩ đan xen, rời rạc, chông chênh, sóng sánh ...đầu Mai cứ lắt lư, thân sóc nảy theo chuyển động của chiếc xe qua những chíêc cầu, những con đường đầy ổ gà sau những trận bão lũ tai ác của Miền Trung...

Rồi Mai cũng bước chân về đến nhà. Khu chợ cạnh nhà Mai trước kia nhầu nhò ọp ẹp, bây giờ trông khang trang sầm uất. Những con đường bê tông đã thay thế hoàn toàn con đường đất bạc thếch, bụi mịt mù năm xưa. Cánh đồng ngày nào mỗi khi lúa đến mùa thu hoạch hương thơm nức mũi giờ biến mất. Một khu công nghiệp rộng lớn kịp thời thế lắp vào đó. Nhà của Mai đã dạt về ven đường quốc lộ, ngày đêm hứng chịu tiếng động cơ rền rĩ, tiếng còi xe nhức óc như xoáy luồng xuống tận bức tường cuối của căn bếp hẹp.

Cha Mai đã bớt bệnh nhưng trông ông vẫn còn yếu và xanh lắm! Ông không biểu lộ chút vui mừng nào khi nhìn thấy đứa con gái sau hơn hai mươi năm mất tích nay lại trở về. Khi ngồi dậy được, câu đầu tiên, ông nói với Mai thật khẽ nhưng rất rõ ràng và dứt khoát:

-Sang thăm thằng Thiện đi!

Mai đỡ cha nằm xuống, ông mệt mỏi, chậm chạp, bàn tay khô héo bấu víu vào mép chiếc mền bông. Ông nằm quay mặt vô tường, tấm thân gầy xô nghiêng trên chiếc giường rộng thênh. Mai thấy cha mới nhỏ bé yếu ớt làm sao! Một giọt nước mắt to, trong vắt chảy thành giòng lăn xuống má mai. Nàng nghe một niềm thương cảm vô hạn trào dâng, choán ngợp trái tim đang thổn thức.

Không đủ can đảm đi một mình, Mai rủ Liên- em gái kề cùng đi. Chiếc khẩu trang to dài trùm kín mặt, cái mũ mềm rộng vành sụp xuống tận tai, nàng đến nhà Thiện.

Con đường năm xưa yên ắng, im lìm trong giấc ngủ trưa. Hàng cây bạch đàn gầy guộc, thưa thớt bỏ thỏng những chiếc lá buồn rầu trông xơ xác. Khi bước chân càng lúc càng tới gần, Mai nhận ra những cây bàng già cỗi, những cây cừa rễ thân quấn chằn chịt lá xanh nhầu quen thuộc thủa nào vẫn còn ở đó. Ngôi nhà ngói đỏ cất theo hình chữ L dần hiện ra...Thốt nhiên, người Mai như có lửa, nóng ran. Tim nàng đập thình thịch như muốn nhảy thót ra ngoài. Mai đặt tay lên ngực cố trấn tỉnh. Ngay lúc đó, cánh cửa sổ vụt bật mở. Người đàn ông mặc chiếc áo sơ mi trắng ngắn tay đứng ngay ô cửa. Lòng Mai quặn thắt, cây cọ khắc nghiệt của thời gian đã kịp ném lên mái tóc bồng rủ ngày trước một mảng màu bạc trắng, nó vẽ thêm những nếp nhăn hằn lên đôi mắt sâu và không quên quét những nét vòng thảm hại hai bên khóe môi chàng. Thiện đó! Một nụ cười mơ hồ thoáng hiện trên gương mặt Thiện. Mai giật mình! Thiện nhận ra mình chăng?Nhưng không. Đôi mắt Thiện hoàn toàn không nhìn nàng, cái nhìn hướng về phía xa trước mặt. Ánh mắt ấy không nói lên điều gì. Một chút hy vọng chẳng thể giải thích nỗi, Mai dợm bước tiến về phía hàng rào...Thiện đã quay mặt vô nhà. Bất chợt, Mai nghe thấy tiếng đằng hắng và giọng Thiện rõ mồn một cất lên sang sảng. Những câu chữ cứ như xoắn vào nhau, nối tiếp liên hồi kì trận, không ngừng không nghỉ.Tựa như anh đang giảng bài, đang thuyết giáo một điều gì. Thiện mãi miết, say sưa. Mai dừng lại lắng nghe và ngạc nhiên khó hiểu: Anh đang nói gì vậy?Anh đang nói với ai trong lúc giữa trưa chủ nhật như thế này? Mai nắm chặt lấy tay Liên:

-Anh Thiện?...

Liên nói nhỏ vào tai chị, tiếng cô em nhẹ như gió thở mà sao tưởng như đinh mười đóng chát, nện đập khủng khiếp vào khả năng nghe của Mai:

-Anh ấy bị...điên!

Cơ hồ như trời đất đang đảo xoay chung quanh Mai, Suýt chút nữa nàng đã choáng váng té ngã. Mai muốn ngất đi, tim nàng như bị ai bóp nghẹt, nghẹn ứ đến khó thở. Trong ngôi nhà ngày nào Mai và Thiện cùng dẫm chân lên xác pháo để bước vào, giờ đây tiếng Thiện vẫn tiếp tục vang lên, vang lên. Anh cứ nói, nói mãi...lải nhải không dừng.

Buổi sáng đầu tiên thức dậy, vài sợi tóc của Mai vẫn còn vương lại trên chiếc gối hoa. Không thấy Mai đâu, Thiện ngỡ nàng về bên nhà mẹ...Anh nghĩ chắc Mai giận vì cuộc cãi vã nhỏ giữa anh và nàng vào tối qua. Chiều Thiện sang bên đó cũng không có nàng. Anh thảng thốt chạy tìm. Những ngày sau nữa và cả mùa hè nóng rát, cháy bỏng anh đã hốt hoảng đến khắp chốn mọi nơi: Nhà bà con, bạn bè, người thân xa gần...Rồi Quy nhơn, Gia lai, Sài gòn...Hết thảy những nơi nào Thiện nghĩ Mai có thể ghé. Nhưng sau cùng, không ai biết và đoán được để cho chàng một tia hy vọng về sự mất tích của Mai. Thiện đau buồn nhớ nhung quay quắt, khốn khổ suy sụp lang thang, Chìm đắm trong nỗi cô đơn bức bối dày xéo, Thiện luôn dằn vặt và tự hỏi mình: tại sao Mai ra đi, tai sao nàng bỏ anh?Tại sao???

Và rồi trong một buổi xế chiều tâm tư bấn loạn, giữa niềm tuyệt vọng khôn cùng,Thiện ôm đầu vụt chạy ra khỏi nhà. Anh chạy mãi , chạy mãi trên con đê dài cho tới khi mệt nhoài, Thiện quăng mình ra giữa đồng, gào thét gọi vang:

- Mai ơi!

Tiếng gọi khàn đục thảm thương tan nhanh vào khoảng không vô tận...

Mai thả rơi người, ngồi phệch xuống đất. Tiếng nấc nghẹn cố kìm nén bất lực, nàng ôm mặt òa khóc nức nở, những giọt nước mắt tuôn qua kẻ tay làm ướt đẫm hai vạt tay áo. Nàng khóc rưng rức như trẻ nhỏ...Mai biết làm sao đây? Nàng phải làm gì mới có thể bù lấp lỗi lầm của mình đã gây ra cho đời Thiện. Trời ơi, sao Mai có thể đành đoạn? Sao ngày trước nàng đan tâm ?

Thiện ngồi đó, hiền lành ngơ ngác. Anh vẫn cười và lẩm bẩm những câu vô nghĩa. Thiện không nhận ra Mai. Đôi mắt sâu thẳm tình tứ ngày xưa, nhìn Mai như nhìn người xa lạ. Mai nắm nhẹ tay anh. Đôi tay vẫn ấm nồng cứng cáp mà giờ đây cứ như cây như cỏ. Mai muốn gục đấu lên bờ vai rộng thủa nào mà khóc cho thỏa thuê. Nàng muốn ôm lấy anh, ghì xiết hôn lên gương mặt đã hằn sâu những nghuệch ngoạc của thời gian. Nhưng Mai không đủ can đảm...Nàng cảm nhận vẻ lạnh lùng, sự từ chối cay nghiệt đến độ dửng dưng toát lên từ Thiện: Một người quá yêu nàng, quá đau khổ và vì nàng giờ đây anh đã khóa nhốt cảm xúc, hóa thân thành kẻ mất trí để không phải biết đến buồn đau.

Chính Mai là khởi nguồn của bi kịch, vạt nước tàn nhẫn hắt lên làm nguội lạnh yêu thương. Sau bao nhiêu thời gian, nàng mới thấu hiểu một điều: nàng chưa bao giờ xứng với Thiện!

Thời gian về quê đã hết, Ngày mai nàng phải quay lại Phan thiết, nơi đó Hải và hai con đang chờ mong nàng- những người Mai cũng rất mực thương yêu, họ không có lỗi trong vết thương này.

Thiện vẫn ngồi trên bật thềm với nụ cười bâng quơ khờ khạo của mình.

Lòng dạ rối bời, trên con đường đê quanh co đi về, Mai bỗng thấy thênh thang mịt mờ. Bóng nàng héo hắt nhạt nhòa, bước chân xiêu vẹo kéo dài theo những tia nắng vàng úa ngã dần về dãy núi trải dài mãi ra tận phía trời xa...

Đào Thanh Hòa
23/4/2010