Đừng Bỏ Em Một Mình - Tiếng Khóc Cô Đơn Của Người Dưới Mộ

Thơ Minh Đức Hoài Trinh - Nhạc Phạm Duy - Lệ Thu ca (trước 1975)
👉 Cassette Như Một Tác Phẩm Để Đời 👈

”Đừng Bỏ Em Một Mình” nguyên là một bài thơ của nữ sĩ Minh Đức Hoài Trinh và được nhạc sĩ Phạm Duy phổ thành nhạc năm 1969. Ngay từ khi mới ra đời, bài hát đã được công chúng đón nhận nồng nhiệt và đã được nhiều giọng ca tên tuổi trình bày.


”Đừng Bỏ Em Một Mình” là một bài thơ buồn. Nếu chỉ xem tựa đề hay đọc vài khổ thơ đầu của bài thơ, người ta dễ nghĩ ngay đến một cuộc tình tan vỡ và “Đừng Bỏ Em Một Mình” là một sự níu kéo trong vô vọng của người ở lại đối với cuộc tình đã chết và với người yêu đã chia tay.

Đừng bỏ em một mình
Khi trăng về lạnh lẽo
Khi chuông chùa u minh
Chậm rãi tiếng cầu kinh

Đừng bỏ em một mình
Khi mưa chiều rào rạt
Lũ chim buồn xơ xác
Tìm nhau gục vào mình

Đừng bỏ em một mình
Trời đất đang làm kinh
Rừng xa quằn quại gió
Thu buốt vết hồ tinh

Đừng bỏ em một mình
Đừng bắt em làm thinh
Cho em gào nức nở
Hoà đại dương mông mênh

Đừng bỏ em một mình
Biển đêm vời vợi quá
Bước chân đời nghiêng ngả
Vũ trụ vàng thênh thênh


Nhưng thật ra đó là một sự dàn trải không gian mà tác giả đã cố tình xây dựng để đưa người đọc đi vào cuộc phiêu lưu cảm xúc của một tâm hồn cô đơn. Một tâm hồn cô đơn dưới mộ. “Em” đã chết! Tiếng khóc của “em” là tiếng nấc từ đáy huyệt lạnh. Mỗi một tiếng búa nện vào đinh trên nóc quan tài là một lực hút vô hình thật mạnh, đẩy “em” xa dần thế giới của trần gian và hòa vào cõi âm ty. Thế giới mà “em” đang đi vào là thế giới của linh hồn, của âm-dương cách biệt vì thân xác sẽ rả nát và trở về với cát bụi. Âm thanh trong thế giới của “em” là tiếng kinh cầu nguyện cho sự siêu thoát của một linh hồn cô độc giữa mênh mông của cõi U Minh huyệt lạnh.

Đừng bỏ em một mình
Bắt em nghe tiếng búa
Tiếng búa nện vào đinh
Hòa trong tiếng u minh

Đừng bỏ em một mình
Bóng thuyền ma lênh đênh
Vòng hoa tang héo úa
Yêu quái vẫn vô tình

Đừng bỏ em một mình
Cho côn trùng rúc rỉa
Cỏ dại phủ mộ trinh
Cho bão tố bấp bênh

Đừng bỏ em một mình
Mấy ngàn năm sau nữa
Ai mái tóc còn xinh
Đừng bỏ em một mình

Người ta thường hay nói “chết là hết”. Chết tức là xuôi tay để lại nợ trần gian cho người đời, rồi đi về chốn U Minh và nếu may mắn hơn thì sẽ đến được cõi Ta-Bà để đi đầu thai làm kiếp khác. Dường như “Đừng Bỏ Em Một Mình” không theo quy luật như vậy. Con đường đến chốn Âm-Ty không hoàn toàn thuyết phục được “em” về một số phận đã được định trước. Trong mênh mông của âm và dương; của bóng tối và ánh sáng, “em” vẫn còn cảm nhận được sự cô đơn và toàn bài thơ chính là nỗi lòng của “em” từ đáy mộ sâu, đang muốn thoát khỏi sự cô đơn đó và đã được tác giả lột tả lại thật sắc nét.

Khi phổ nhạc bài thơ “Đừng Bỏ Em Một Mình”, nhạc sĩ Phạm Duy đã trung thành với ý thơ của nữ sĩ Hoài Trinh. Ông dùng âm thanh để khắc họa cảnh nghĩa trang, nơi tiếng lòng cô đơn đang nức nở. Bài hát ra đời năm 1969, khi chiến tranh đang leo thang thảm khốc. Sự chết chóc, chia ly luôn cận kề. Đâu đó trong xã hội, hình ảnh của những tâm hồn cô đơn mong mỏi được sống, được yêu luôn hiện hữu. Người nghe dễ dàng cảm nhận bài nhạc và thấy bóng dáng của chính mình trong ca khúc.



“Đừng Bỏ Em Một Mình” đã được nhiều ca sĩ tên tuổi ghi âm và trình bày trên các đài phát thanh và truyền hình trước năm 1975 tại Miền Nam Việt Nam. Trong số đó, bản ghi âm của danh ca Thanh Lan có lẽ là thành công nhất. Giới thưởng ngoạn còn nhớ màn trình diễn hết sức độc đáo của cô trên đài truyền hình THNV9 ngày trước. Người ta xem Thanh Lan hát rồi khóc trong “Đừng Bỏ Em Một Mình” để nhận ra “Đừng Bỏ Em Một Mình” không chỉ là tiếng khóc của người dưới mộ mà kỳ thực chính là cảm xúc rất thật của kẻ đang còn sống và đang muốn giải thoát chính mình ra khỏi sự cô đơn của cuộc đời.


Thơ Minh Đức Hoài Trinh - Nhạc Phạm Duy - Thanh Lan ca (trước 1975)
Có người nghĩ “Đừng Bỏ Em Một Mình” là một minh chứng cho quan niệm “nghiệp” và “sự chưa siêu thoát”. Họ gọi cuộc đời là bể khổ nên cái chết chính là sự giải thoát. Người còn nặng “nghiệp trần” sẽ khó được giải thoát để ra đi thanh thản và vì vậy họ trở thành những linh hồn cô độc, quanh quẩn ở chốn dương trần, cố đi tìm một lối thoát cho mình. Nhưng nhiều người khác lại coi bài thơ “Đừng Bỏ Em Một Mình” như là một bài ngợi ca tình yêu-một loại cảm xúc chỉ hiện hữu trong thế giới của trần gian. Tiếng khóc cô đơn của “em” từ đáy vực sâu là mong muốn phá tan khoảng cách của cõi U Minh để “ngàn đời sau” “mái tóc còn xanh” với đầy đủ “thú đau thương” trên cuộc đời này, cho dù như người đời vẫn thường nói “đời là bể khổ”!

Vừa được tin nữ sĩ Minh Đức Hoài Trinh tạ thế tại California, Mỹ Quốc. Xin coi bài viết này là lời cám ơn chân thành đến Cô, người đã có những đóng góp to lớn cho sinh hoạt văn học nghệ thuật việt nam.

Chu Văn Lễ
Sài Gòn, ngày 10 tháng 6 năm 2017.

Mời bạn nghe 👉 Nhạc phổ từ Thơ Minh Đức Hoài Trinh - Nguyễn Quang CD 👈