Tuesday, October 22, 2019

Thổ Nhĩ Kỳ di dời cả ngôi làng cổ Hasankeyf, Thổ Nhĩ Kỳ



Ngôi làng cổ tích Hasankeyf của Thổ Nhĩ Kỳ là một trong vài nơi xưa nhất trên thế giới, nơi có loài người đến lập nghiệp sinh sống rất lâu, loài người đã đến đây từ 12,000 năm về trước.  Vậy mà chỉ trong vài tháng gần đây (2019) những người cầm quyền đã xây dựng nhà máy thủy điện Ilisu thuộc loại lớn nhất và mới nhất ở Thổ Nhĩ Kỳ.  Họ âm thầm cắt/dẫn giòng nước từ từ thượng nguồn về địa phận của Hasankeyf .

Lợi đâu chưa thấy mà dân làng Hasankeyf của Thổ Nhĩ Kỳ đã khốn đốn nguy nan, đất đai mồ mả ông bà , đền thờ đều sẽ bị ngập.  Hiện nay mực nước của đập Ilisu đã dâng lên 60 mét, những người dân sống ở thành phố cổ xưa Hasankeyf đang bị ngập lụt. Nhà nào gần mé sông Tigris xem như hỏng. Mực nước vẫn còn đang dâng.  Những khu vực được các nhà khoa học, xã hội học ... đang khảo sát cũng bị ngập luôn. 

Trước tình huống cấp bách nhà cầm quyền Thổ Nhĩ Kỳ bắt buộc phải dời dân, ai muốn dời mồ mả xin cứ tự nhiên




Xin lưu ý, dân Iraq sống quanh vùng hạ lưu của sông Tigris thì đang khốn khó với nạn khô nước .

Giòng sông Tigris hiền hòa chảy ngang qua ngôi làng cổ tại Hasankeyf, một chân cầu cùng với chiến lũy cổ xưa đang bị bào mòn do ngăn lưu lượng nước quá cao cho đập thủy điện . Ảnh chụp 5/5/2011

Người dân cổ xưa của Thổ Nhĩ Kỳ ở trong hang như thế này, phía dưới là giòng sông Tigris. Rồi đây nước sẽ ngập vào trong các hang xóa vết những tiền tích từ ngàn đời để lại. Ảnh chụp 22/3/2006

Ngôi làng người thời nay đang ở vẫn không thoát khỏi số phận ngập lụt do đập thủy điện gây ra. Ảnh chụp 29/7/2018

Ngôi làng với những lâu đài phòng thủ thật cổ xưa tại Hasankeyf. Ảnh chụp 3/10/2019

Tháng 2, 2018, Đập thủy điện Ilisu được xây xong. Đến ngày 1/6/2018 nước sông được dẫn về "hồ chứa", nhưng dân Iraq nơi hạ lưu Tigris không còn nước để dùng. Iraq thương thảo với Thổ Nhĩ Kỳ, và nước được lưu thông trở lại. Sau 5 tháng (tháng 11) Thổ Nhĩ Kỳ lại tiếp tục ngăn sông dẫn nước về hồ, hậu quả là dân Thổ tại Hasankeyf phải bứng gốc mà đi, còn dân Iraq thì chết khô chết khát. Ảnh chụp 2/10/2019

Ảnh chụp 2/10/2019
Dân khu làng cổ phải bỏ làng mà đi . Ảnh chụp 2/10/2019

Không còn gì nữa, làng xưa đang ngập dần trong nước, dâu vết người tiền sử 12,000 năm về trước không còn nữa. Ảnh chụp 19/8/2019
Làng Celikkoy ở trên đập Ilisu cách khoảng 12 dặm đang bị chìm dần trong nước. 4/10/2019
Giòng sông Tigris cạn dần , trên con sông còn hai trụ cầu cổ xưa từ hàng ngàn năm trước. Ảnh chụp 14/8/2019
Dân bị dời ra khỏi làng Hasankeyf, đi đến làng mới . Ảnh chụp 3/10/2019
Làng mới cách làng cổ xưa khoảng 3 kilomet. Ảnh chụp 3/10/2019
Nhà tắm "Artuklu Hamam bathhouse" vài trăm tuổi cũng được dọn theo về vùng mới. Nhà tắm này nặng 1,600 tấn được dời di vào ngày 6/8/2019
Các chị tự sướng nhé .


Cảnh một đền thờ Eyyubi Mosque 600 năm tuổi được dời đi. Ảnh chụp 21/11/2018
Cảnh một đền thờ Imam Abdullah Zawiya Shine được dời đi. Ảnh chụp 6/8/2019
Nhà mồ 545 năm tuổi nơi chôn xác Zeynel Bey, ông bị tử trận năm 1473. Zeynel Bey là con trai của vua Uzun Hassan thời đại Akkoyunlu. Nhà mồ này được dời đi vào ngày 12/5/2017
Cảnh của một ngôi mộ xưa vào thế kỷ thứ XV của Zeynel Bey được dời đi. Ảnh chụp ngày 5/12/2017



Mộ được đặt ở khu đất mới . Ảnh chụp ngày3/10/2019
Một cậu bé chăn dê bên giòng sông Tigris
Khu nghĩa trang cổ xưa cũng sẽ bị đào lên dời đi chỗ khác, ai tốt số thì con cháu giòng họ mang cốt đi, còn ai xấu số thì nằm yên chờ nước tới cuốn trôi. Ảnh chụp ngày3/10/2019
Bo^'c mộ
Hài cốt được dời về nơi cao hơn
Ngôi làng xưa cổ về đêm bên giòng sông Tigris. Nó sẽ không còn nữa khi nhà máy thủy điện vận hành. Ảnh chụp 1/10/2019
. Ảnh chụp 2/10/2019
"Ông bà tổ tiên" trên chín tầng mây nhìn xuống trông con cháu nó cày xới tan nát , chỉ có biết than trời. Ảnh chụp 1/10/2019

Nguồn: Reuters/AP / AFP/Getty

No comments:

Post a Comment