Porque Te Vas You're Leaving Me Vì Sao Anh Ra Đi - Janette Ái Vân

Người yêu nhạc đã sống qua thập niên 80s tại Sài Gòn chắc vẫn còn nhớ đến ca khúc “Vì Sao Anh Ra Đi”. Bài hát nguyên là một ca khúc Tây Ban Nha, mang tên “Porqre Te Vas” do nhạc sĩ Jose Luis Perales sáng tác và ca sĩ Janette trình bày lần đầu tiên trong một dĩa đơn của mình năm 1974. Tuy nhiên lần phát hành này không mang lại thành công gì cho ca khúc cũng như dĩa nhạc của Janette.



Phải chờ đến khi đạo diễn Carlos Saura mang “Porque Te Vas” vào trong cuốn phim “Cria Curevos” của ông vào năm 1976, rồi gặt hái ít nhiều thành công tại các cuộc Liên Hoan Phim Cannes Film Festival, và Berlin Film Festival thì công chúng mới bắt đầu chú ý đến ca khúc này. Hàng loạt danh sách toptens của các list nhạc Châu Âu đều có tên Porque Te Vas do Janette trình bày. Ở Đức, bài hát còn chiếm lĩnh vị trí hàng đầu trong một thời gian. Từ đây, “Porque Te Vas” tiếp tục tỏa sáng và thay đổi màu sắc của mình trong tiết tấu, điệu nhạc cũng như ngôn ngữ khi được nhiều ban nhạc và ca sĩ tên tuổi trình bày lại bằng nhiều thứ tiếng khác nhau tại nhiều quốc gia trên thế giới.



Brazil đi đầu khi ca sĩ Lillian Knapp cho ghi âm dĩa đơn bằng tiếng Bồ Đào Nha. “Porque Te Vas” vì vậy đã trở thành "Eu sem você". Dĩ nhiên bài hát cũng dành được sự chú ý của giới yêu nhạc tại các các nước nói tiếng Tây Ban Nha ở Trung và Nam Mỹ và được các nghệ sĩ khác tại các quốc gia này trình bày lại bằng tiếng Tây Ban Nha. Điều ngạc nhiên là mãi đến đến năm 2011, tức là gần 40 năm sau thì giới yêu nhạc trong cộng đồng nói tiếng Anh mới có bản thu Anh ngữ của ‘Porque Te Vas” khi ca sĩ gốc Anh Jack Lucien cho ghi âm ca khúc trong một album của mình mang tên “Everything I Want To Be”. “Porque Te Vas” giờ đây đã trở thành “You’re Leaving Me”.

Trong khi đó tại Châu Âu, bài hát vẫn tiếp tục sức lan tỏa và đến tay người yêu nhạc tại các quốc gia thuộc khối Cộng Sản. Ngay từ năm 1979, “Porque Te Vas” đã được Nga hóa thành "V posledniy raz" và đã được ban nhạc Vesyolye Rebyata trình bày. Có lẽ nhờ vậy mà ca sĩ Ái Vân đã có dịp biết đến ca khúc này rồi mang về Việt Nam, khoác cho bài hát một màu sắc mới để trở thành “Vì Sao Anh Ra Đi”.

Năm 1981, ca sĩ Ái Vân được chọn đại diện Việt Nam tham gia Đại Hội Nhạc Pop tại Dresden, thuộc Cộng Hòa Dân Chủ Đức. Cô tham dự 2 ca khúc, “Bài Ca Xây Dựng” của nhạc sĩ Hoàng Vân bằng hai thứ tiếng Việt và Đức. Ca khúc thứ hai bằng tiếng Đức mang tên “Mặt Trời Chưa Bao Giờ Mọc Như Thế - So ging noch nie die Sonne auf” của nhạc sĩ Siegfried Schulte, lời của Dieter Lietz. Với bài hát này, ca sĩ Ái Vân mang về hai giải thưởng: Giải nhất cho ca khúc và Giải bình chọn của khán giả. Về nước, ca sĩ Ái Vân có vào Sài Gòn và xuất hiện trên màn ảnh nhỏ vô tuyến truyền hình để trình bày lại các ca khúc mà cô vừa được giải. Đây là lần đầu tiên “Vì Sao Anh Ra Đi” được giới thiệu trước công chúng miền nam trong chương trình ca nhạc. Không thấy ghi tên tác giả lời Việt. Người yêu nhạc Sài Gòn đón nhận ca khúc này hết sức nồng nhiệt, hơn hẳn hai ca khúc dự thi của cô.



Công bằng mà nói, ca sĩ Ái Vân không phải là người hát “Vì Sao Anh Ra Đi – Porque Te Vas” hay nhất. Giọng hát của cô lúc bấy giờ vẫn còn chịu ảnh hưởng lối hát nhạc Đỏ cứng nhắc của miền bắc nên khi chuyển sáng hát tình ca, giọng hát thường bị khô. Bài nhạc lại được phối lại thành pop-ballad chứ không còn nét funky pop như phiên bản gốc của Janette nên mất hẳn nét sôi nổi, đầy cá tính của loại nhạc Funk-Soul. Trong ca khúc này, Ái Vân hát hai thứ tiếng Việt và Tây Ban Nha và hát tông cao hơn so với phiên bản gốc.

Công chúng Sài Gòn không quan tâm lắm về điều này. Nhìn quanh Sài Gòn, các ca sĩ thời nhạc trẻ trước 1975 như Thanh Lan, Tuyết Loan ... hay mới trưởng thành sau 75 như Nhã Phương, Bảo Yến đều có thể hát ca khúc này hay hơn và tốt hơn. Tuy vậy, giới thưởng ngoạn Sài Gòn thời bấy giờ vẫn chuộng Ái Vân hát “Vì Sao Anh Ra Đi”. Cách của cô trình bày tuy không phải là hoàn hảo nhưng đã mang lại cho người xem hình ảnh của một cô bé mới lớn vừa trải qua một cuộc tình đã mất. Chắc chắn nét duyên dáng của cô cũng góp phần tạo nên thành công cho bài hát trong lòng công chúng yêu nhạc Sài Gòn. Chính ca khúc này, cùng với “Bài Ca Xây Dựng” của Hoàng Vân đã mang tên tuổi của ca sĩ Ái Vân đến gần với giới thưởng ngoạn miền nam.

Sau này, nhờ vào sự phát triển của internet và kỹ thuật số, người ta có thể tìm nghe phiên bản gốc dễ dàng. Nhiều ca sĩ Việt Nam ở trong nước đã cho ghi âm lại ca khúc này theo đúng tiết tấu của phiên bản gốc. Những bản ghi âm đó có thể làm cho công chúng yêu nhạc, đặc biệt là giới trẻ chú ý nhưng khi ngồi lại vói nhau để nghe “Vì Sao Anh Ra Đi”, ít nhiều cũng có lúc tên tuổi của Ái Vân cũng được nhắc đến, nếu không phải là người hát ca khúc này hay thì cũng là người đầu tiên mang “Porque Te Vas” đến gần với công chúng Việt Nam.

Chu Văn Lễ
Vancouver 21 tháng 1 năm 2017