Lịch sử Phật Giáo tại Tyva, Nga

Tu viện Ivolginsky Datsan tọa lạc tại Tây Siberia, gần Hồ Baikal

Nước Tyva cộng hòa (hoặc Tuva) là một liên bang phụ thuộc Nga, nằm trong vùng Trung Á, phía nam Siberia, thủ đô Kyzyl, dân số 307,930 (2010 Census).

Ở đây có ba tôn giáo chính: Phật giáo Tây Tạng, Chính thống giáo và Sa man giáo. Lãnh tụ Tây Tạng Phật giáo hiện nay là Tenzin Gyatso, là vị Lạt ma thứ 14. Tháng 9 năm 1992, Ngài đã đến thăm Tuya ba ngày. Dân Tuvan theo Phật giáo cộng với tôn giáo Saman bản xứ.

Phật giáo phát triển suốt 16, 17 thế kỷ. Phật giáo suy tàn thời Cộng sản. Nay đang phục hưng. Chùa chiền mở rộng đào tạo tăng ni và lạt ma. Đạo shaman của bản xứ cũng phát triển.Cuộc khảo sát dân số năm 2012 cho biết 61% dân số theo Phật giáo, 8% theo đạo saman, 1,5% theo Chính thống giáo và Tin Lành giáo

Thời Nga Hoàng còn tại vì, Phật Giáo cũng rất thịnh hành ở nước Nga, có rất nhiều người quy y, tu học. Nhiều chùa và tu viện Phật Giáo được xây cất khắp nơi. Năm 1741, Hoàng hậu Nga Elizabeth đã có một tuyên ngôn, theo đó Phật giáo được công nhận là một trong những tôn giáo của nhà nước Nga. Hoàng gia luôn luôn thân thiện với Phật giáo. Năm 1764, Nữ hoàng Ecatherina II đặt ra chức vụ người đứng đầu Phật tử Nga. Do đó, Phật tử Nga đã thừa nhận bà là hiện thân của Tara Trắng. Tara Trắng là một trong những vị thần Phật giáo. Kể từ đó, tất cả các hoàng đế Nga - bất kể họ là phụ nữ hoặc nam giới, đều được tín đồ Phật tử Nga coi là hiện thân của Tara Trắng trên cõi nhân gian."

Chính em ruột của Nga Hoàng Nicholas II là hoàng thân Ukhtomsky cũng là một nhà nghiên cứu Phật Học và Ðông Phương học nỗi danh. Vị hoàng đệ này đã ủng hộ và thuyết phục Nga Hoàng về việc cho phép xây cất ngôi chùa Kuntsechoinei Datsan ở thành phố Petersburg vào năm 1908. Ðức Ðạt Lai La Ma thứ 13 cũng cúng dâng nhiều công đức về tịnh tài và pháp cụ cho ngôi chùa đầu tiên ở nước Nga.

Những nhà Phật Học nổi danh là những Phật Tử Nga hồi đầu thế kỷ 20 như: Ivan Minayev, Sergei Oldenburg, Fyodor Stcherbatsky, Theodore Stcherbatsky và Cibikov là những Phật Tử tiên phong ở nước Nga. Thời đó Phật Giáo phát triển đến độ có cả trăm ngôi chùa và tu viện. Số Tăng, Ni xuất gia tu học lên tới cả nghìn người.

Nhưng cuộc biến loạn tháng 10 năm 1917 do những người Cộng Sản chủ xướng đã tàn phá tất cả các tôn giáo, trong đó Phật Giáo cũng bị ảnh hưởng nặng nề .Nhưng cuộc bạo động lật đỗ chế độ quân chủ ở Nga vào năm 1917 đã làm thay đổi tất cả chỉ trong vài năm, chế độ sắt máu cuả Lenin rồi Stalin đã hũy diệt tất cả các chùa, tu viện. Lại thanh toán tất cả những vị Tăng, Ni nào trái lệnh không chịu hoàn tục vào năm 1939, Phật Giáo và các tôn giáo khác hầu như mất hẳn ở nước Nga.

Ðến cuối thập niên 1960 thì nhà cầm quyền trở nên lưu ý vì nhận thấy nhiều nhà trí thức ở khắp nơi đang quy tụ quanh nhà Phật Học nổi danh là cư sĩ Bidya Dandaron. Mật vụ KGB đã chụp bắt và lên án tù chung thân vị cư sĩ này trong trại lao động khổ sai chỉ vì tội danh duy nhất là: " Truyền bá Phật Giáo". Hội Ân Xá Quốc Tế đã can thiệp nhiều lần, yêu cầu chính quyền Cộng Sản Liên Xô phóng thích vị cư sĩ này. Tiến sĩ Andrei Sakharov - người được giải thưởng Nobel Hòa Bình năm 1975 - củng tích cực can thiệp để trả tự do cho cư sĩ Bidya Dandaron.

Nhưng tất cả đều thất vọng và vị Bồ Tát Hoá Thân này đã tử đạo trong trại lao động khổ sai, trong khi một chân đã bị đánh gẫy vì những lần tra tấn dả man mà vẫn phải bò lết (vì đi không được) lao động. Sự hà khắc này làm xúc động nhiều người. Nhưng những Phật Tử trung kiên phần lớn là học trò cuả vị cư sĩ này vẫn tiếp tục tu học Phật Pháp một cách kín đáo và nhiệt thành trước sự đàn áp của Cộng Sản. Sau này các Phật Tử người Nga đã kể lại những chuyện tu học thầm kín đó như sau: " Khi tham dự một hoạt động Phật sự nào như Thiền, tụng niệm, thuyết pháp, đọc kinh sách, báo Phật Giáo v.v...ở một nơi nào đó. Các Phật Tử thường không đến thẳng nơi đó mà hẹn ở một trạm xe điện chẳng hạn.

Rồi được một Phật Tử tới đón về nơi đó. Phật sự diễn ra trong căng phòng chật cứng những người yêu đạo; những bức tường quanh phòng có các hàng kệ xếp đầy kinh sách Phật Giáo. Ðiều nầy chứng tỏ sự học hỏi giáo pháp một cách thuần thành và uyên bác của người Phật Tử Nga. Không còn nghi ngờ gì nữa về sự nhiệt tâm và lòng thành của họ đối với Tam Bảo. Có nhiều người đã chọn những nghề bình thường để thích ứng hơn với sự tu học Phật Pháp thay vì những nghề cao sang. Có người thường xuyên đến tu học vào mùa hè ở Transbaikalia. Ðoàn Phật Tử nầy lại tiếp xúc với các đoàn Phật Tử tương tự và do đó tin tức về Phật Giáo được loan truyền rất nhanh. Do vậy mà ai cũng biết rằng điều gì đang xãy ra và đức tin của họ lại càng vững chắc hơn. Phật Tử Nga vẫn tích cực tu học sau thời Josef Stalin.

"Họ tổ chức luân phiên tại nhà riêng các đạo hữu những buổi lễ tụng niệm, thiền, thuyết pháp, trao đổi những tin sinh họat Phật Giáo ở trong nước và tin Phật Giáo ở các nước trên thế giới mà họ có được hay chuyền cho nhau những sách báo Phật Giáo từ nước ngoài. Mỗi khi tổ chức như vậy phải đặt người canh gác mật vụ KGB và công an NKVD vì nếu bị bắt, sẽ lãnh án cải tạo khó có ngày về vì tội truyền bá tôn giáo. Thời Cộng Sản, hiến pháp Liên Xô có ghi hai điều: "Quyền tự do không tín ngưỡng " và " Quyền tự do chống tín ngưỡng", bên cạnh điều : "Quyền tự do tín ngưỡng"." "Sự tu học của Phật Tử Nga rất đáng khâm phục.

Có người phải đi bộ hàng trăm cây số dù nắng, mưa, bảo, tuyết để đến nơi tu học nói trên. Có người cố học thuộc các đoạn kinh Phật, sách hay tin Phật sự ở các báo nước ngoài vì không thể đem theo các tài liệu này sợ bị bắt, để phỗ biến cho các Phật Tử khác. Những chuyện như thế sau này được kể lại đã làm xúc động thế giới."

Một tu viện Phật Giáo bị đóng cửa từ năm 1930 trong thời kỳ chống báng tôn giáo của Josef Stalin đã được sửa chữa và mở cửa lại cho các tín đồ Phật Giáo sinh hoạt.Nhưng vào cuối thập niên 1980, chế độ đã hoàn toàn sụp đổ ở nước Nga và các nước ở Ðông Âu nên đã có nhiều chuyển đổi thuận lợi cho Phật Giáo có cơ hội phục hồi lại như xưa ở nước Nga. Thành phố Petersburg có truyền thống nghiên cứu và sưu khảo về Phật Giáo . các học giả trong quá khứ đã giảng giải những cổ ngữ và kinh sách Phật Giáo. Truyền thống nầy lại được tiếp tục bởi các nhà nghiên cứu và sưu khảo ngày nay. Phật Giáo là một sinh lực linh động ở vùng đông Siberia thuộc nước Cộng Hòa Phật Giáo Buryatia. Những vùng khác như Chita, Irkutsk đã có những cơ sở lớn nhất của các Phật Tử Nga để tu học.

Vào tháng 6-1990, tại một buổi lễ ở chùa Ivolginsky Datsan trụ sở của các Phật Tử Nga, các vị Tăng, Ni và cư sĩ Phật Tử Á Châu đã tham dự phiên họp Hội Ðồng Chấp Hành Thế Giới về Ðại Hội Hòa Bình Phật Giáo Á Châu, một tổ chức cổ vũ hòa bình và hài hòa dựa trên những lời dạy của Ðức Phật. Các nhà lãnh đạo và học giả Phật Giáo từ nhiều nước Á Châu tham dự hội nghị củng kêu gọi sự nghiên cứu về di sản và văn hóa Phật Giáo có tính sử học. Các vị đại biểu Phật Giáo Nga trong Hội Ðồng Chấp Hành còn đề nghị thành lập ũy ban văn hóa, truyền thống và di sản Phật Giáo nằm trong cơ cấu tổ chức Ðại Hội Hòa Bình Phật Giáo để ủng cố sự đoàn kết giữa các Phật Tử Á Châu và các Phật Tử thế giới.

Tu viện Ivolginsky Datsan được in trên tem . Phát hành vào năm 2001

Trong bầu không khí "Glasnot" tự do ở cuối thập niên 1980, và cuộc chuyển đổi ôn hòa từ Cộng Sản sang Dân chủ của ông Mikhail Gorbachev và ông Boris Yelsin, người dân Nga đã được hưởng đầy đủ các quyền tự do, trong đó có quyền tự do tín ngưỡng. Do đó, Phật Giáo đang sinh động và phục hồi trên khắp nước Nga. Ðể tránh sự khó khăn và không an toàn của tình trạng bất hợp pháp, các đoàn thể Phật Giáo trên khắp nước Nga phải đăng ký để được phép hoạt động. Trên lý thuyết không còn một trở ngại nào nghiêm trọng vì Phật Giáo và các tôn giáo ở nước Nga không còn bị coi như thành phần tranh chấp về chính trị như thời Cộng Sản. Do đó rất nhiều tổ chức, hội đoàn Phật Giáo đã được thành lập và đăng ký sinh hoạt ở nhiều nơi trên nước Nga.
Hội Phật Giáo Petersburg (The Petersburg Religion Society Of Buddhists) đã có năm nghìn Phật Tử ghi danh chính thức gia nhập hội. Còn nhiều Phật Tử khác chưa ghi danh. Hội nầy cũng được chính phủ trao trả lại ngôi chùa cổ Kuntsechoinei. Chùa đã được sửa chữa, tu bổ và hiện do Thượng Tọa Gelong Sameyev, người Nga, trụ trì. Lúc nầy chùa đang có hai mươi sa di người Nga tu học. Hội Phật Giáo Estonia (The Estonian Buddhist Association) với hai nghìn Phật Tử hội viên.
Còn nhiều hội đoàn Phật Giáo khác ở Riga, Latvia, Novosibirsk, Kiev, và Khalev cũng được thành lập.Hai ngôi chùa Ago và Ivolga đã được trùng tu và là nơi sinh hoạt cho hai mươi đoàn Phật Tử ở Siberia. Cộng đồng Phật Giáo Tashkent đã đăng bạ và khởi sự sinh hoạt.
Một trung tâm Phật Giáo mới được khánh thành ở Kalmykia. Cộng đồng Phật Giáo ở thủ đô Moscow rất phát triển với hai mươi nghìn Phật Tử. Các Phật Tử ở đây có hai hạnh nguyện là xuất bản một tờ báo Phật Giáo để có phương tiện tu học, nghiên cứu về giáo lý, triết lý, kinh sách Phật Giáo; cũng như phương tiện truyền thông tin tức, sinh hoạt và tình hình Phật Giáo ở nước Nga và các nước trên thế giới. Hạnh nguyện này đã thành. Tờ báo Phật Giáo đã xuất bản do cô Sasha Iakoleva làm chủ nhiệm. Báo phát hành toàn nước Nga. Ở thủ đô Moscow đã có mười nghìn độc giả. Hạnh nguyện thứ hai là tìm kiếm một vùng đất thật rộng lớn để kiến tạo một cảnh chùa thật hùng vĩ, đồ sộ tượng trưng cho Phật Giáo phát triển dũng mãnh ở thủ đô và các thành phố khác ở nước Nga.
Việc tìm kiếm vùng đất trống ở ngay thủ đô lúc này rất khó khăn và không thể làm được. Do đó Hội Ðồng Phật Giáo Nga đã mua một cao ốc ba tầng rất to lớn, nguyên là một nhà kho để cải biến thành ngôi chùa Phật. Phật Giáo Nga cần một số tiền rất lớn: một triệu (1,000,000) Mỹ kim để mua cao ốc và vùng đất bao quanh. Nhờ đạo tâm cao cả vì Phật Pháp, các Phật Tử Nga đã cúng dâng đầy đủ số tiền này. Khu cao ốc đã mua xong và hiện đang ở giai đoạn chỉnh trang, biến cải và xây dựng bên trong cũng như bên ngoài để tạo tác thành ngôi chùa thờ Phật uy nghi ở thủ đô. Các kiến trúc sư và kỹ sư các ngành đang thực hiện Phật sự to lớn này.
Moscow (Mạc Tư khoa) sẽ có một ngôi chùa và tu viện Phật Giáo đầu tiên ở thủ đô. Từ khi thủ đô nước Nga chỉ có một số ít Phật Tử thì nhu cầu cho một ngôi chùa và tu viện chưa bao giờ được nghĩ tới trước đó. Nhưng bây giờ thì số người Nga quy y Phật Giáo ở thủ đô Moscow mỗi ngày một gia tăng đáng kể nên Hội Ðồng Phật Giáo Nga đã quyết định xây cất một ngôi chùa không những chỉ dành cho các Phật Tử người nước ngoài thuộc các phái đoàn ngoại giao có tín ngưỡng Phật Giáo nữa.
Trong những ngày này, Mười ngày văn hóa Phật giáo bắt đầu được khai trương tại thủ đô phía Bắc của Nga. Đây là Festival lần thứ ba của những người theo giáo huấn Đức Phật ở St Petersburg. Năm nay, lễ hội được tổ chức nhân dịp kỷ niệm 270 năm ngày Phật giáo chính thức được công nhận là một trong những tôn giáo của nhà nước Nga.
Tại Liên Hịêp Nga (The Russian Federation), Phật Giáo vừa hồi sinh, vừa phát triển rất nhanh, và mạnh. Hiện có hàng triệu người Nga tín ngưỡng Phật Giáo.Ba nước Cộng Hòa Phật Giáo (The Three Buddhist Republics):Kalmykia, Tuva, Buryatia dân chúng đều là tín đồ Phật Gíáo. Chỉ riêng nước Cộng Hòa Phật Giáo Buryatia đã có dân số hai triệu (2.000.000) người hoàn toàn là Phật Tử.

(sưu tầm)