Vài báu vật của triều Nguyễn lần đầu tiên đuợc triển lãm ở Huế (2016)

Tháng 8/1945 sau khi vua Bảo Đại thoái vị, triều Nguyễn đã bàn giao hầu hết các báu vật còn lại của vương triều cho chính phủ Việt Minh lâm thời (do Hồ Chí Minh, Trần Huy Liệu , Phạm Văn Đồng, Nguyễn Lương Bằng và Dương Đức Hiền).

Toàn bộ số của cải này khoảng hơn 2500 món (hai ngàn năm trăm) , bị mang ra Hà Nội . Riêng bộ Ấn Kiếm tượng trưng cho quyền lực của hoàng đế nhà Nguyễn (Kim ấn Hoàng đế Chi Bảo nặng gần 10,5kg và chiếc kiếm chuôi vàng nạm ngọc) hình như Pháp còn đang lưu giữ. (?)
Kiếm Chi Bảo của Hoàng đế nhà Nguyễn. Lính ngự lâm dâng ấn kiếm trong lễ trao lại ấn kiếm cho cựu hoàng Bảo Đại. Ảnh của Nguyễn Đắc Xuân.

Ấn Chi Bảo của Hoàng đế nhà Nguyễn. Ảnh của Nguyễn Đắc Xuân

Năm 2007, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã bàn giao một số hiện vật quý giá của triều Nguyễn cho Bảo tàng Lịch sử Việt Nam (hiện là Bảo tàng Lịch sử Quốc gia).

Sau 71 năm (từ 1945 - 2016) lần đầu tiên có 64 bảo vật rất quý báu (trong số 2500) đuợc đưa về cố đô Huế triển lãm mang tên “Bảo vật hoàng cung triều Nguyễn” dưới sự phối hợp của Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế và Bảo tàng Lịch sử Quốc gia


Ấn “Quốc gia tín bảo” bằng vàng thời vua Gia Long (1802-1819) dùng cho các văn kiện triệu tập các tướng lĩnh, phát động binh sĩ, trưng binh nhập ngũ và các văn kiện hành chính quan trọng. Ấn có cạnh 11,7x11,7cm, cao 9cm, dày 1,65cm.

Chậu vàng của triều Nguyễn, năm Duy Tân 5 (1911), trọng lượng 1,4 kg.

Bộ chén ngọc khảm vàng triều Nguyễn.

Các ấn vàng dành cho Hoàng Thái hậu mẹ vua Tự Đức; ấn vàng mạ bạc dành Hoàng hậu Nam Phương vợ vua Bảo Đại; ấn vàng mạ bạc dành cho Hoàng thái tử Bảo Long con vua Bảo Đại; ấn ngọc đời vua Thiệu Trị dùng cho những bản sắc mệnh ban cho các nước chư hầu, những việc ban bố cho thiên hạ.

Hai cây kiếm gồm cây "An dân bảo kiếm" (dưới) của vua Khải Định bằng vàng, đồi mồi dài 90cm – là biểu trưng của vương quyền, là trọng khí của quốc gia và cây kiếm bằng vàng, đồi mồi, ngọc phía trên

Nét tinh xảo của phần chuôi 2 thanh kiếm dành cho vua

Mũ bình thiên bằng vàng, đá quý, san hô. Chiếc mũ này được nhà vua đội vào dịp tế Trời – Đất hàng năm ở đàn Nam Giao, cầu cho mưa thuận gió hòa, quốc thái dân an, thiên hạ thái bình

Những con rồng vàng được gắn vào mũ sống động như thật

Mặt trước và sau Mũ thượng triều bằng vàng, đá quý, san hô, kim sa cao 28,6cm, đường kính 26,6cm. Mũ được nhà vua sử dụng mỗi khi thiết triều, giải quyết các vấn đề lớn của quốc gia, thực hiện các nghi lễ khánh tiết của Nhà nước hoặc yết kiến sứ giả các nước bang giao, thực hiện các nghi lễ tôn miếu, tổ tông
Kim sách "Đế hệ thi" bằng vàng với 13 tờ vàng, dài 23,2cm, rộng 13,7cm được đúc năm 1823 đời vua Minh Mạng. Sách chép 20 chữ bộ Nhật và bài ngự chế Đế hệ thi do hoàng đế Minh Mạng ban hành năm 1823. Với bài ngự chế này, vua mong muốn thế hệ sau truyền nối ngôi vua tới 20 đời, được 500 năm, nhưng cuối cùng chỉ dừng lại ở chữ Vĩnh tức đời thứ 5, do 11 vua nối tiếp thuộc cả chi khác hoặc thế hệ trước.
Hốt ngọc của nhà vua (nằm trên, là vật biểu trưng quyền lực của nhà vua, cầm trên tay khi thiết triều) và các thẻ bài Cơ mật đại thần bằng vàng dùng cho đại thần ở Viện Cơ mật – cơ quan đặc trách tham mưu những vấn đề quan trọng nhất của triều đình, đặc biệt là về quân sự thành lập năm 1834; thẻ bài Ngự tiền sắc mệnh bằng ngọc dùng cho quan Nội các ở bên dưới.

Đài thờ bằng vàng, ngọc, đá quý, san hô dùng đựng các lễ vật trong nghi lễ tế tự ở hoàng cung

Chậu bằng ngọc bọc vàng, cẩn đá quý cao 10cm, đường kính 29cm dùng trong sinh hoạt của nhà vua

Bộ ấm chén và khay rượu bằng vàng dùng trong hoàng cung

Đỉnh thờ bằng vàng, cao 18cm, đường kính 8cm dùng để đốt trầm

Bộ lư thờ tinh xảo bằng bạc năm Khải Định thứ nhất 1916 dùng để đốt trầm trong các nghi lễ triều đình

Nghiên mực bằng ngọc và vàng, dùng để mài mực, mài son trong hoàng cung

Các bình và lọ ngọc dùng đựng hương liệu

Chân nến hoa sen bằng vàng cao 25cm đường kính 11 cm dùng trong hoàng cung

Bát bằng ngọc bọc vàng và đôi đũa bằng ngọc dùng trong bữa ăn cung đình.

Thìa bằng ngọc bọc vàng có cán bằng san hô dài 18,3cm dùng trong bữa ăn hoàng cung triều Nguyễn   

Bộ đồ ăn trầu bằng vàng của vua hoặc hoàng hoàng hâu, gồm cối, chày giã, sêu, đinh ba…

Từ trái qua là lồng ấp bằng vàng dùng bỏ than vào sưởi ấm mùa đông, ống nhổ bằng vàng dùng đựng nước thừa và nước cốt trầu và hộp vàng dùng để đựng trầu cau.

(sưu tầm)