Giai thoại bài ca Last Christmas (Wham - Andrew Ridgeley và George Michael )

Wham - Andrew Ridgeley và George Michael


Cách đây đúng 30 năm, ban nhạc Wham trình làng (ngày 10/12/1984) nhạc phẩm Last Christmas. Bài hát này ban đầu chỉ dành riêng cho thị trường Anh Quốc, nhưng lại nhanh chóng chinh phục thị trường quốc tế với hơn 10 triệu bản bán chạy trên toàn thế giới, chỉ trong vòng một năm. Nhân dịp 30 năm, đài RFI hoà âm một phiên bản mới bài Last Christmas cho mùa Noel 2014.

Theo lời nam danh ca George Michael, anh đã có ý tưởng viết bài hát Last Christmas (Mùa Giáng Sinh năm trước) năm anh 22 tuổi, trong lúc cả nhà anh (với sự hiện diện của người bạn đồng nghiệp Andrew Ridgley) đang xem một trận bóng đá truyền hình trực tiếp. Vì không muốn làm phiền gia đình, cho nên George Michael mới chờ sau khi cả nhà xem đá bóng xong mới bắt đầu mò mẫm sáng tác từ một khúc nhạc, trong đó có hai câu đầu cứ quanh quẩn ám ảnh tâm trí của anh.

George Michael thức trắng cả đêm để hoàn thành ca khúc này mà giai điệu mở đầu rất giống với nhạc phẩm Can’t Smile Without You của Barry Manilow. Khi ghi âm ca khúc Last Christmas, nhóm Wham muốn cạnh tranh với ban nhạc Frankie Goes to Hollywood, đang chiếm hạng đầu thị trường Anh quốc với ca khúc "The Power of Love", được phát hành vào trung tuần tháng 11 năm 1984.

Ý tưởng viết một ca khúc với chủ đề Giáng Sinh đã đến với nam danh ca George Michael vì vào cùng một thời điểm anh đang tham gia vào dự án ghi âm bài hát "Do They Know It's Christmas" của Bob Geldof (chủ xướng phong trào Band Aid) nhằm gây quỹ từ thiện, cứu trợ nạn đói tại Ethiopia.

Một khi được phát hành, tuy không giành lấy ngôi vị quán quân thị trường, nhưng bài Last Christmas lại trở thành đĩa đơn bán chạy nhất trong lịch sử bảng xếp hạng tại vương quốc Anh, với hơn một triệu bản trong vòng chưa đầy một tháng. Trên thị trường châu Âu, bài hát được phát hành trên mặt thứ nhì B-side đĩa nhựa 45 vòng của bài Everything She Wants. Ban đầu được xem như là một ca khúc bổ sung, nhưng rốt cuộc Last Christmas lại thành công hơn cả ca khúc chủ đạo.

Tình khúc Last Christmas là trường hợp tiêu biểu của một ca khúc lỡ cỡ, nằm ngoài các dự án ghi âm album studio. Điều đó giải thích vì sao bản nhạc này không nằm trên tập nhạc thứ nhì mang tựa đề Make It Big của ban song ca Wham. Mãi đến hai năm sau (1986), bản nhạc này mới được đưa vào tập nhạc thứ ba và cũng là tập nhạc cuối cùng của nhóm Wham đề tựa Music from the Edge of Heaven.

Một cách tương tự, cả nhóm cấp tốc bay sang Thụy Sĩ để quay video clip minh họa cho bài hát. Ngoài George và Andrew, còn có người mẫu Kathy Hill và tay đàn bass của Martin Kemp của nhóm Spandau Ballet (do Martin ngoài đời là bạn trai của cô ca sĩ Shirlie Holliman hát phụ họa cho nhóm Wham). Cả đoàn quay phim video tại một căn nhà gỗ ở trạm trượt tuyết Saas-Fee, và nhờ vậy mà trạm nghỉ mát miền núi này lại trở nên nổi tiếng sau này.


Về nội dung, bản nhạc Last Christmas (Mùa Giáng sinh năm trước) là một chuyện tình cay đắng. Một chàng trai hồi tưởng lại những kỷ niệm buồn của mùa Noel năm trước khi gặp lại người yêu cũ. Chàng trai thuở nào say đắm cuồng nhiệt, dâng hiến trọn trái tim, nhưng rồi lại bị người tình phản bội. Có nhiều khả năng George Michael viết ca khúc này trong tâm trạng thất tình.

Hầu như vào cùng một thời điểm, anh đã sáng tác nhạc phẩm Careless Whisper (Lời thì thầm bất cẩn), trong bài này, George Michael dùng hình tượng gót chân tội lỗi lỡ nhịp tình yêu. Còn trong tình khúc Last Christmas (Mùa Giáng sinh năm trước), nụ hôn ngọt ngào năm nào hóa ra chỉ là giả dối cho nhau.


Kể từ ngày ra đời tới nay, bài Last Christmas đều thành công cho mỗi lần tái bản nhân dịp Noel, hai lần lọt vào Top Ten thị trường quốc tế vào năm 1985 và 1994. Bản nhạc cũng thường xuyên được giới nghệ sĩ ghi âm đi ghi âm lại, qua nhiều lối chuyển thể, trong nhiều thứ tiếng khác nhau.

Dường như Last Christmas là ca khúc nhạc nhẹ duy nhất viết về chủ đề Giáng Sinh lại được phóng tác sang đủ mọi thể loại kể cả RnB và reggae, metal rock hay smooth jazz, bossa nova hay bolero, country hay dance pop, acapella hay bán cổ điển …

Hàng năm, theo các cuộc thăm dò ý kiến, bản nhạc này cũng như bài All I Want for Christmas Is You của diva nhạc pop Mariah Carey đều đứng đầu bảng xếp hạng các bài hát yêu thích nhất nhân mùa Giáng Sinh. Các cuộc nghiên cứu thị trường cũng cho thấy là bài Last Christmas nằm trên danh sách 10 bài hát được phát sóng nhiều nhất trong số các tuyển tập với chủ đề Noel.

Tuy nhiên bài Last Christmas cũng gặp phải một số lời chỉ trích, trước hết vì trong bài hát mùa Noel ở đây chỉ là cái bối cảnh, cái thời khắc của một chuyện tình buồn, chứ không thể hiện biểu tượng Giáng Sinh theo đúng nghĩa thiêng liêng của nó. Bằng chứng là tác giả có thể thay thế chữ Christmas bằng một ca từ khác như là Winter (mùa đông) hay là Summer (mùa hè), thậm chí Easter (mùa lễ Phục Sinh) thì điều đó chẳng thay đổi gì về ý nghĩa của ca khúc. Cái ý tưởng cốt lõi của bản nhạc nằm ở nội tâm nói về sự phản bội, sự lừa dối … còn cái bối cảnh mùa đông, mùa hè hay mùa Noel năm trước chỉ là một yếu tố phụ

Bản nhạc Last Christmas cũng vướng phải vấn đề tác quyền do đoạn nhạc mở đầu rất gần giống với bài "Can't Smile Without You" do Barry Manilow ghi âm vào năm 1978. Nhóm tác giả gồm ba nhạc sĩ Christian Arnold, David Martin và Geoff Morrow đã khởi kiện George Michael vì lý do đạo nhạc. Sau một thời gian dài kiện tụng tranh chấp, cuối cùng đôi bên đạt đến thỏa thuận, theo đó doanh thu năm đầu của bài hát Last Christmas dùng để gây quỹ cứu trợ nhân đạo, tặng cho các hiệp hội từ thiện …

Với thời gian, bản Last Christmas đã đi vào lòng người mến mộ và trở thành một trong những ca khúc thành công nhất của làng nhạc pop với số lượng phiên bản cover lên tới gần cả ngàn. 30 năm sau ngày đầu tiên được phát hành tình khúc Last Christmas đã được công nhận như một ca khúc dành riêng cho mùa Giáng Sinh và cũng như nhiều ca khúc khác như Winter Wonderland, Let It Snow và thậm chí Jingle Bells, bản nhạc trong nguyên tác chất chứa nhiều nỗi niềm, theo nhung nhớ triền miên mà trở nên kinh điển.


Nguồn: RFI / Tuấn Thảo (phát thanh Thứ Năm, ngày 25 tháng 12 năm 2014)