Big Island - Đuờng đi lên đỉnh núi Mauna Kea (2)

Bảng hướng dẫn cách lái xe lên đỉnh núi Mauna Kea , nơi có 13 Kính Thiên Văn . Những ai muốn lên trên đó phải lái xe 4 WD và để số 4 Low , nếu không tuân theo chỉ dẫn của người
ta , xe rất dễ bị lật hoa(.c bị những tai nạn khác

Tôi thì đi xe nhỏ, nên không leo được , mà nếu hôm ấy tôi có 4x4 cũng không đi được, vì con đường đã bị chắn bởi người Hawaiians đang biểu tình chống đối chính quyền Hawaii nói chung, Mỹ nói riêng 

Tâ'm bảng viêt: Đây là vùng ngự trị của người dân Hawaii . Vùng đất này là bất khả xâm phạm .

Nơi đây người dân Hawaiians đều treo cờ nngược . Lúc trước tôi có tấm hình cờ Hawaii treo ngược và tôi có nói là " Cờ treo ngược biểu hiện nation is under distress " , lúc ấy tôi chưa hiểu tại sao, vu`ng đảo Hawaii này lại under distress , tại sao bên Honolulu lại không mà , Big Island lại có . Một chuyện lạ mà tôi gnhi~ chưa ra .
Đến hôm nay tôi leo lên đỉnh Mauna Kea, tôi đã được câu trả lời

Anh chàng người Hawaiian đanh tiếp chuyện chúng tôi, và không muốn chúng tôi đi lên đi?nh núi Mauna Kea Summit .

Dân Hawaiđứng ăn ngủ tại đây, ngày cũng như đêm , họ canh gác không cho bất cứ một chiếc xe truck nào chở đồ dụng cu đến xây cất , và họ cũng ngăn du khách , khuyên can rằng không nên lên trên đó . Thứ nhất là thiếu khí oxygen , thừ nhì là support họ không nên lên , vì họ đang đấu tranh chống lại chính quyền đã ký kết với Mỹ, Canada, India, China, Japan xây thêm Tthirty Meter Telescope - TMT trên mảnh đất thiêng của họ - Sacred Land .
Ngoài ra , họ nói: nguo+`i ta đã mang thuốc nổ tới để san bằng đi?nh núi Mauna Kea, đổ xuống đất họ những chất độc hại . Mỹ và các nước tham gia trong 13 cái telescopes như vậy chua+ đủ sao , mà còn lại phá đất đai của tổ tiên để lại cho họ . Nếu nước ngoài muốn cái lớn hơn, thì tại sao họ không gỡ cái telescope nhỏ xuống rồi gắn cái to hơn .... vv ...
Họ đấu tranh cho đến cùng , và có nhiều người dân Hawaiians bị cảnh sát còng tay dẫn đi ....
Xem họ biểu tình mà lòng tôi cứ lan man nghĩ vê Việt Nam , nghĩ về bauxit ...

Homes of the scientists

Xe chở nước và khí đốt lên cho các người scientist 

Những người Hawaiians đang bảo vệ núi rừng đất đai , thánh địa của họ tại no+i này  .  Mời bạn xem => Dân Hawaiian, Big Island biểu tình chống lại việc xây thêm TMT trên đỉnh Mauna Kea

Nét chữ viết bằng bút chì là của anh chàng Hawaiian viết cho tôi về thăm nơi Temple của nguo+`i Hawaiians , cách không xa nơi Kiluaea Military Camp 

Nhều người tin rằng : tre^n thế giới này chỉ có đỉnh núi Mauna Kea là nơi gần nhất giữa Trời và Đất . Đó là tại sao khi loài người đứng nơi đây có thể thấy rõ muôn ngàn tinh tú trên trời mà ta không thấy ở nơi nào khác trên địa cầu này.

Còn người dân Hawaiians tin rằng Đỉnh núi Mauna Kea là cái rốn của vũ trụ , là nơi nối giữa Trời và Đất, là nơi tất cả các Đấng Thần Linh hội tụ về nơi đây , nên từ ngàn xưa, thân xác của tổ tiên cha ông được mang lên đây chôn cất , thờ phượng để được về gần với Đấng Thần Lình ...

Nói đến chuyên cái rốn: Tôi nhớ mang máng trong ngôn ngữ Việt, người ta có nói câu " nơi chôn nhau cắt rốn" , nếu tôi hiểu không sai thì nó có nghĩa là "Quê Cha Đất Tổ " , đi đa^u thì đi , nhưng phải nhớ về quê cha đất tổ, Có người co`n viết di chúc , khi chết thì mang thân xác họ vê nơi Quê Cha Đất Tổ để mà nằm với Tổ Tiên .

Trong gia đình tôi, khi anh em gây lộn trong nhà , lúc nhỏ tôi thường nghe Má buồn than rằng " Má sinh các con trong thời loạn lạc . Má không cắt rốn chôn nhau cho tụi bây cùng một chỗ , để mà sau này tụi bây thuơng yêu , đùm bọc lẫn nhau . Giờ này tụi bây không yêu thương hoà thuận với nhau , một phần lỗi là do Má ... " . Vậy là Ba Má cũng tin chuyện chôn nhau cắt rốn có sự nối liền nào đó rất linh thiêng trong gia đình ...

Người Hawaiian , khi họ sinh con ra, họ cắt rốn rồi đem chôn nơi được cho là tha'nh địa , mà thường thánh địa là những cụm cồn nham thạch nổi giữa biển gần bờ , những cồn đá này đều nằm chung quanh đỉnh núi Mauna Kea .  Những đảo chôn rốn này , người ta tin sẽ nối về đỉnh Mauna Kea , nối về nguồn cội , tổ tông .

Qua tập tục cắt rốn chôn nhau . tôi mơ hồ suy nghĩ hình như có một sự liên hệ nào đó giữa người Việt và người Hawaiian từ thời xưa lắm ...

... Sau khi chúng tôi thấy tình hình nơi đây căng quá , chu'ng tôi mới hỏi người ta "Vậy nơi nào thì chúng tôi có thể viếng thăm được ? " . Anh chàng người Hawaiian trả lời " Các bạn có thể leo lên những ngọn núi thấp hơn tại nơi đây , nhớ là leo từ từ kẻo trượt ngã , và điều quan trọng nhất là nơi đây thiếu khí oxygen nếu bạn chạy nhảy trên đó lỡ có chuyện gì thì hiện giờ không có ai cấp cứu, nếu có chăng thì e muộn rồi ... Anh trao tôi tờ flyer rồi chúc leo núi vui vẻ & an toàn .

Tôi leo lên khoảng 3 phút , quay máy xuô"ng chụp ca?nh , nơi tôi vừa gặp anh chàng Hawaiian bên ngoài đường . Bạn có thấy tầng mây trắng thật dầy bên dưới không ?Chúng tôi đã lái xe băng qua tầng mây đó để lên trên này 

Bởi thế tôi kể với bạn là chúng tôi đã ngừng xe ở giữa lưng chừng trời, mà đùa, nhảy múa , kêu gào ... cho đã . Tôi đưa tay vớt mây , rồi thả , rồi vớt rồi thả . Thích thật . Tôi đưa mặt về hướng gió để đón mây , ôi, mây nhẹ nhàng mát rượi , mây vuốt mặt tôi ... Một khoái cảm thật lạ kỳ, thật thiêng liêng ...

Tôi gửi bạn một đoạn viết ngắn từ Hawaii Education website , nói về những đám mây tại đỉnh Mauna Kea này nhé :

"
Why Mauna Kea is a unique site for astronomy

Mauna Kea is unique as an astronomical observing site. The atmosphere above the mountain is extremely dry -- which is important in measuring infrared and submillimeter radiation from celestial sources - and cloud-free, so that the proportion of clear nights is among the highest in the world. The exceptional stability of the atmosphere above Mauna Kea permits more detailed studies than are possible elsewhere, while its distance from city lights and a strong island-wide lighting ordinance ensure an extremely dark sky, allowing observation of the faintest galaxies that lie at the very edge of the observable Universe. A tropical inversion cloud layer about 600 meters (2,000 ft) thick, well below the summit, isolates the upper atmosphere from the lower moist maritime air and ensures that the summit skies are pure, dry, and free from atmospheric pollutants.

"
Đám mây dầy 2000 feet, thì bây giờ bạn tưởng tượng chúng tôi khùng đến mức nào khi đang đứng trong tầng mây đó 

Tôi bắt đầu leo núi . Trông vậy mà nó cao ghê . Là những ngọn núi cao gần như nhau, nằm cạnh nhau mà đất đá cây cỏ mỗi nơi mỗi khác . Một bên có những lùm cây xanh, cỏ và hoa , còn bên kia chẳng có gì ...

Symbol của "Hawaian Temple" 

Tôi đã leo được 10 phút , chụp toàn cảnh no+i Visitor Center

Đầu đỉnh núi bên kia, tại sao chung quanh triền núi có cây xanh, mà sao lại từ nửa núi trở lên chóp lại không có ngọn cỏ nhỉ ? Ước gì tôi băng qua bên đó được , coi vậy chứ xa lắm , từ đỉnh bên này qua đỉnh bên đó chắc mất vài giờ hiking , mà chưa chắc có đi đến được đỉnh không nữa

Tôi đứng trên cao , zoom máy hết cỡ , chụp những ngôi nhà của các người làm việc cho Telescopes . Nhà cửa trông chắc chắn . Hầu hết người ở trên này đều lái xe 4x4 hay pickup truck hạng nặng . À tôi quên kể điều này cho bạn nghe, tại nnơi mướn xe ở phi trường Hilo , người ta mướn toàn xe 4x4

Hai ngọn đồi sát bên nhau đây mà đất đá cũng khác nữa , đừng nói chi nơi xa khác 


Đây là ngọn núi tôi đang leo lên . Ngọn núi này toàn là nham thạch loại Lava Bombs 

Tôi chụp Lava Bombs gần cho bạn xem kỹ loại nham thạch . Nham thạch có rất nhiều loại , nếu bạn theo những bước cha^n của tôi dạo chơi từ khi tôi đặt chân đến Hilo, bạn sẽ thấy rất nhiều loại Lava, mà tôi chưa có dịp chú thích .

Nếu bạn gặp hình nham thạch có những vòng vẽ tròn rất đều trên đá đen đó là Ropey Lava . Nó được hình thành khi núi lửa hoạt động ,nham thạch trào nhanh , sóng sau dồn sóng trước , trong khi sóng truớc ngừng lại vì nó đã nguội . nên nó xếp thành từng đuo+`ng vẽ tròn như vậy (để tôi tìm lại hình đem vào đây cho bạn dễ thấy )

Nếu bạn gặp hình nham thạch như dưới chân núi ngay ngã ba đường Mauna Kea , đó là Ropey Pahoehoe Lava , loại nham thạch có hình thù từng khoảng tròn lớn . Nham thạch Ropey Pahoehoe được hình thành khi núi lửa hoạt động , nham thạch trào nhẹ , đợt sau dồn đợt trước thật chậm , nó tạo thành những mảnh tròn lớn (để tôi tìm lại hình đem vào đây cho bạn dễ thấy )

Nê"u bạn gặp hình nham thạch có những cục màu đỏ và xốp thì đó là Lava bombs . Người ta đặt cho loại nham thạch này là bom vì khi núi lửa hoạt động, loại nham thạch này nó không chảy mà là nó nổ tung và được phun mạnh từ miệng núi lửa , do miệng núi ở độ cao trong không khí lạnh hơn, những cục nham thạch ấy được bắn lên thì nó nguội rất nhanh và bị tung đi rất xa

Lava bombs 
 "Nham thạch đỏ "

Ngọn núi tôi đang leo lên là ngọn núi đầu lava bombs . Có những tảng nham thạch bằng nửa thân người . Lava bombs rất nhẹ , rất xốp và rất đỏ . Khi nó va chạm nhau gây ra tiếng rất "giòn , gẫy" . Nếu bạn so sánh vo+'i cái nồi đất nung nung bởi người Việt Nam làm , bạn gõ va`o nồi đất đó, tiếng của nó vang còn mạnh hơn là tiếng bạn gõ vào lava bombs

Tại sao tôi ví lava bomb với nồi đất nung mà không ví nó với cục gạch đỏ , là để cho bạn thấy độ mỏng manh dễ vỡ vụn của nham thạch đỏ này

Tôi nói thế để bạn tưởng tượng so sánh hai tiếng gõ của nồi đất nung và lava boms, để bạn biết độ xốp của lava boms như thế nào . Đất đá được nấu trong lò núi lửa ở nhiệt độ mà nó thành mềm và xốp không thể tưởng được

Xin mời bạn nghe tiếng va chạm của Nham Thạch Đỏ - Lava Bombs